Wyzwania współczesnej edukacji są klarowne. Rzeczywistość dynamicznie się zmienia, a umiejętność dostosowania się do niej to dziś priorytet dla kadry pedagogicznej. Dyrektorzy muszą sprawnie zarządzać zmianą, a nauczyciele powinni stać się agentami zmian w szkole. Dlatego polska edukacja potrzebuje innowatorów i pasjonatów nietypowych rozwiązań.
Szaleństwem jest robić wciąż to samo i oczekiwać różnych rezultatów
Albert Einstein
Co to jest innowacja pedagogiczna? – istota innowacji
Działalność innowacyjna nauczyciela to nowatorstwo pedagogiczne oparte na jego inwencji twórczej i kreatywności. Za nowatorskie możemy uznać działania, które są nowością w kulturze organizacyjnej danej szkoły lub placówki, wykraczają poza zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej czy odpowiadają na zdiagnozowane potrzeby uczniów. To autorzy innowacji odpowiadają za merytoryczną wartość pomysłu oraz za jego jakość i sposób wcielenia w życie.
Podczas gdy każda innowacja wymaga zmiany, nie każda zmiana może być traktowana jako innowacja pedagogiczna.
Innowacje nie mają ograniczeń czasowych. Mogą być przeprowadzane w ramach obowiązkowych zajęć lekcyjnych, np. raz w tygodniu, ale może to być także tylko element lekcji (15 minut rozgrzewki) lub kółko zainteresowań (dwa razy w miesiącu). Ważne, aby działania założone w opisie innowacji były kreatywne, „pachniały nowością” i przynosiły korzyść przede wszystkim dla ucznia, nauczyciela i szkoły.
Jakie mogą być innowacje?
- programowe
- organizacyjne
- metodyczne
- mieszane (np. organizacyjno-metodyczne)
Czego mogą dotyczyć innowacje pedagogiczne?
- programów nauczania
- metod nauczania
- metod oceniania uczniów
- doskonalenia nauczycieli
- rozwiązywania problemów wychowawczych
- sposobów organizowania klasy, lekcji i szkoły (ciekawostka: tematem innowacji organizacyjnej może być wdrażanie i korzystanie ze zintegrowanego systemu edukacyjnego eduOne w danej placówce)
- sposobów kontaktu między uczniami, między uczniami a nauczycielami czy między nauczycielami a rodzicami
- sposobów oceny jakości pracy szkoły
Pomysłowy nauczyciel i co dalej?
Kreatywność to proces generowania oryginalnych pomysłów, które mają wartość. [...] Innowacja natomiast to wprowadzenie nowych pomysłów w życie.
Ken Robinson, Kreatywne szkoły
Aby zmiana była realna, trzeba działać. Najlepiej zacząć od zadania sobie pytania: Po co chcę wprowadzić innowację w swojej szkole, na swoim przedmiocie, w swoim otoczeniu?
Następnie trzeba nakreślić plan i konsekwentnie dążyć do celu.
Działanie innowacyjne powinno być:
- celowe – mieć jasno określone efekty, które można dzięki niemu uzyskać
- planowe – zawierać przemyślany harmonogram działań i czynności
- zorganizowane – przewidywać, jakie zasoby, osoby i środki są potrzebne
- kontrolowane – mieć określony sposób ewaluacji.
UWAGA!
Działania dotyczące wdrażania innowacji w szkołach zostały według ustawy[1] bardzo uproszczone:
- zniesiono konieczność zgłaszania innowacji pedagogicznej kuratorowi oświaty i organowi prowadzącemu
- zniesiono wymagania formalne warunkujące rozpoczęcie działalności innowacyjnej.
Placówki mają dowolność w tworzeniu, wdrażaniu i dokumentowaniu szkolnej procedury dotyczącej przeprowadzania innowacji pedagogicznych i dlatego warto ograniczyć biurokrację do minimum!
Innowacja pedagogiczna – wsparcie dla dyrektora szkoły i nauczycieli
Zapraszamy do pobierania gotowej prezentacji z biblioteki eduOne i przedstawienia jej na spotkaniu rady pedagogicznej (innowacje mogą być osobnym tematem warsztatowego szkolenia rady pedagogicznej).
Prezentację można też przekazać liderom Wewnątrzszkolnego Doskonalenia Nauczycieli czy ekspertom ds. awansu zawodowego – będzie zachętą do innowacyjnych aktywności i wsparciem organizacyjnym.
W prezentacji znajdują się m.in.:
- przykładowa szkolna procedura wdrażania innowacji
- przykładowa gotowa dokumentacja do pobrania
- opis innowacji
- zgłoszenie innowacji pedagogicznej
- zgoda autora na prowadzenie innowacji
- uchwała rady pedagogicznej
- obowiązujące podstawy prawne.
[1] Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59).