Kulisy „Popisz się talentem”: jak wybieramy i oceniamy opowiadania 

Szósta edycja konkursu za nami, książka pokonkursowa gotowa… a my postanowiliśmy wykorzystać tę spokojniejszą chwilę, aby odsłonić przed Wami kulisy konkursu! A konkretnie – odpowiedzieć na pytanie, które powtarza się w wiadomościach od Was praktycznie od początku konkursu. Brzmi ono: jak wygląda praca jury i czy trudno jest wybrać zwycięskie opowiadania? 

Konkurs to praca zespołowa 

To, że nad konkursem pracuje wiele osób, na pewno jest dla Was jasne. Ale ile dokładnie? Sami nie wiemy! Ta liczba zmienia się co roku. Najbardziej zależy od liczby opowiadań, które trzeba ocenić oraz od naszej koncepcji na pokonkursową książkę. Zacznijmy jednak od początku… Nad przygotowaniem kolejnych edycji konkursu – od wymyślenia tematyki i zadania konkursowego po opracowanie sposobu promocji wydarzenia i niezbędnych materiałów graficznych – pracuje zespół mniej więcej dziesięcioosobowy złożony ze specjalistów od literatury dziecięcej, marketingu, PR i social media oraz twórców i grafików. Potem – gdy na konkurs zaczynają napływać opowiadania – zespół się znacząco powiększa. I tu dochodzimy do tego, co Was najbardziej interesuje: jak oceniamy prace.  

Jak okiełznać kreatywny żywioł?  

Liczba prac przychodzących na poszczególne edycje konkursu jest różna – waha się od 1500 do ponad 4500. Tak więc nawet w najmniej obleganych edycjach jest to olbrzymia masa opowiadań do przeczytania. Jak je sprawiedliwie ocenić, jak wychwycić te najlepsze? Na początku do działania przystępują tak zwani Czytacze. To doświadczenie redaktorzy i redaktorki naszej nowoerowej redakcji polonistycznej oraz edukacji wczesnoszkolnej (bo konkurs, jak pamiętacie, ma dwie kategorie wiekowe: 1-4 oraz 5-8). Otrzymują oni do przeczytania po kilkaset prac, z których muszą wyłonić około 3-5%. Pracują wedle ściśle określonych kryteriów. Praca musi być na temat (warunek najważniejszy!), musi być spójna i logiczna, a także w jakiś sposób zaskakująca, wciągająca, zapadająca w pamięć. Premiowane jest także poczucie humoru i językowy wdzięk. Odpadają w przedbiegach prace zawierające przemoc czy niestosowne słownictwo, a także te bazujące na krzywdzących stereotypach. Jak również te, które wyglądają na plagiat już istniejących opowieści, baśni, filmów itp. Gdy Czytacze są już gotowi ze swoimi wyborami, przekazują je jury. Na tym etapie owych wybranych prac jest około 150-200. Jury czyta je uważnie i dokonuje kolejnego odsiewu, stosując wymienione już wyżej kryteria plus selekcjonując teksty oparte na podobnym pomyśle czy schemacie (to nieuniknione, że wśród kilku tysięcy dzieci piszących na ten sam temat zawsze pewien procent wpadnie na pokrewne pomysły). Wygrywa zawsze ten tekst, który jest oryginalniejszy i zabawniejszy! Po tym drugim, jurorskim odsiewie zostaje nam tak zwana „krótka lista” od 60 do 70 tekstów, które są szczegółowo omawiane na posiedzeniu jury. Tu analizowana jest już dosłownie każda kropka i każdy przecinek… a raczej każda przygoda, dowcip i puenta. I znowu – na zwycięstwo mogą liczyć te teksty, które jury najbardziej zachwycą swym wdziękiem, nieszablonowym podejściem do tematu, językową werwą, przemyślaną i zaskakującą puentą.  

Dylematy są zawsze 

„Popisz się talentem” to największy ogólnopolski konkurs literacki dla uczniów szkół podstawowych – jury nie szuka prac dobrych ani bardzo dobrych. My szukamy prac wybitnych! Im mniejsza liczba prac pozostaje „na stole”, tym większe jury ma dylematy. Finalna siedemdziesiątka to już naprawdę same świetne prace i serca nam krwawią, gdy musimy część z nich nadal odrzucić. O tym odrzuceniu decyduje najczęściej – jak to już wyżej wspominaliśmy – zbytnie podobieństwo pomysłów, pokrewność tematyki lub formy. Chcemy, aby pokonkursowa książka była urozmaicona i ciekawa dla czytelnika, prezentująca jak najwięcej stylów, typów wrażliwości, spojrzeń. Bo o tym każdy pisarz musi zawsze pamiętać – i młody, i stary: ostatecznym produktem jego pracy jest książka, która idzie w świat i konkuruje tam z innym świetnymi książkami. Aby zdobyć uwagę czytelnika, musi być zatem dopracowana w najdrobniejszym szczególe i w jakiś sposób wyjątkowa. I do tego tak naprawdę wszyscy dążymy.  

Biblioteczka „Popisz się talentem” rośnie 

Aby zobaczyć, jakie prace preferuje jury i jakie rodzaje tekstów wygrywają w konkursie, najlepiej zapoznać się z pokonkursowymi książkami. Na tę chwilę jest ich już sześć:  

  • Ukryte światy (2017) 
  • Tajemnicza wyprawa (2018) 
  • Wielka księga marzeń (2019) 
  • Zwierzaki mają głos (2020) 
  • Startujemy w przyszłość (2021) 
  • Detektywi w akcji (2022) 

W tych sześciu książkach zadebiutowało już łącznie 178 młodych autorów! Opublikowało je wydawnictwo Nowa Era – twórca i organizator konkursu. Wierzymy, że w kolejnych latach i w kolejnych edycjach również i Wasze dzieci, uczniowie czy podopieczni dołączą do grona laureatów. Bo dzieciaki mają mnóstwo talentów i warto je wspierać!  

Zobacz stronę konkursu: Popisz się talentem - Programy edukacyjne | NOWA ERA