Tegoroczna matura próbna z polskiego Nowej Ery została opracowana zgodnie z obowiązującą od 2023 roku formułą, która kładzie nacisk nie tylko na wiedzę literacką, ale przede wszystkim na umiejętności analityczne, interpretacyjne i językowe. Dane statystyczne, dotyczące poziomu podstawowego z języka polskiego, przedstawiają się następująco:

• Średni wynik w kraju: 42%
• Najniższy wynik ucznia: 17%
• Najwyższy wynik ucznia: 78%

Przy czym najwięcej uczniów uzyskało wyniki procentowe w granicach pomiędzy 46 % a 50 %

Czy są zatem powody do optymizmu? Przyjrzyjmy się temu, co miało miejsce podczas ogólnopolskiej matury z polskiego w maju 2024 roku. Szacunkowe dane CKE wskazują na to, że blisko ćwierć miliona zdających, przy 95% odsetku sukcesów, uzyskała średni wynik w granicach 61%. Zaowocowało to ponad czterema tysiącami odwołań. A jak będzie w maju 2025? Warto uzmysłowić sobie, że matura z polskiego w 2025  roku oparta jest już nie na wymaganiach egzaminacyjnych, ale na nowej podstawie programowej. Co zmienia postać tych wymagań i jednocześnie poziomu trudności. Co zatem wymaga pracy?
 

Matura próbna polski 2025 – analiza części testowej (czytanie ze zrozumieniem)

Część testowa egzaminu z polskiego obejmowała zadania zamknięte i otwarte oparte na dwóch tekstach nieliterackich oraz pytania sprawdzające znajomość zasad językowych. W tej części uczniowie uzyskali przeciętnie 63% poprawnych odpowiedzi, co stanowi wynik umiarkowanie dobry, ale zróżnicowany. Uczniowie najlepiej radzili sobie z pytaniami o charakterze informacyjnym (np. wyszukiwanie danych, parafraza fragmentów tekstu).Więcej trudności sprawiały zadania wymagające interpretacji oraz formułowania wniosków.

A te ostatnie to przecież esencja testu historycznoliterackiego. W tej części egzaminu uczniowie najlepiej rozwiązali zadania: dotyczące winy i kary Antygony, połączenia romantycznych cech kulturowych z obrazem Caspara Davida Friedricha czy ułożenia w kolejności wydarzeń z życia Cezarego Baryki lub uzasadnienia cech gatunkowych przypowieści w „Dżumie” Alberta Camusa. O wiele słabiej wypadły zadania z zakresu średniowiecza czy też te, w których należało zinterpretować metaforyczne znaczenie słów bohatera lub wykazać się wiedzą na temat realiów życia bohaterów powieści w konkretnych warunkach historycznych. Te dwa ostatnie – z literatury współczesnej. To jedynie wskazuje na konieczność treningu rozumienia warstwy niedosłownej utworów oraz na nasilenie nacisków na znajomość lektur okresu współczesnego.

Wypracowanie to dopiero poligon doświadczalny – próbna matura z polskiego 2025

Analiza ocenionych prac maturalnych z polskiego wykazała:

• Trudności w sformułowaniu jednoznacznego, logicznego stanowiska .
• Brak właściwej argumentacji opartej na tekstach literackich.
• Częsty brak prawidłowego odniesienia do kontekstów.
• Niską jakość języka: błędy składniowe, powtórzenia, ubogie słownictwo.
• Niepokojący poziom ortografii i interpunkcji.

Wielu uczniów traktowało wypracowanie jak rozbudowaną odpowiedź na pytanie, a nie spójną wypowiedź argumentacyjną. Zdają się tutaj pokutować nawyki z lat szkoły podstawowej, nieumiejętność odróżnienia argumentów od przykładów oraz problemy z wprowadzaniem pogłębionej analizy przykładów literackich.

Mocne strony piszących:

• Dobra orientacja w strukturze egzaminu i zasadach jego przebiegu.
• Relatywnie wysoki poziom czytania ze zrozumieniem.
• Znajomość podstawowych pojęć literackich i środków stylistycznych.
• Świadomość istnienia różnych form wypowiedzi – większość uczniów właściwie wybrała temat wypracowania i znała jego ogólną konstrukcję.

Obszary wymagające poprawy:

• Brak systematycznej znajomości lektur obowiązkowych
• Niedostateczna umiejętność argumentowania, zwłaszcza opartego na kontekstach.
• Niska poprawność językowa – uczniowie nie dostrzegają błędów w swojej wypowiedzi.
• Brak zrozumienia symboliki i metaforyki, zawartej w tekstach kultury, a co za tym idzie – powierzchowna interpretacja tych tekstów oraz płynącego z nich przesłania. 

Przygotowanie do matury z polskiego 2025 – jak poprawić wyniki?

            Stanowczo należy zintensyfikować wszelkie ćwiczenia, związane z argumentacją i pisaniem rozprawek. Nie wystarczy samo powtarzanie treści lektur, motywów i schematycznych odpowiedzi. Dotychczasowe analizy wskazują też bardzo wyraźnie na potrzebę ponownego organizowania na lekcjach zajęć z zakresu poprawności językowej i ortograficznej. Jednak to nie wszystko. Skuteczna poprawa wyników maturalnych z języka polskiego wymaga współdziałania wszystkich stron. Uczniowie muszą rozumieć, że matura to nie tylko sprawdzian wiedzy, ale również umiejętności pracy pod presją i logicznego myślenia.

Rodzice powinni wspierać dzieci w planowaniu nauki, motywować je oraz interesować się ich postępami. Szkoła – jako instytucja – powinna zapewnić nie tylko dostęp do materiałów i konsultacji, ale również budować atmosferę zaufania i poczucia sprawczości. Warto także dzielić się dobrymi praktykami między nauczycielami oraz korzystać z materiałów i szkoleń oferowanych przez instytucje zewnętrzne i wydawnictwa.