Javascript is required
Przejdź do treści głównej

Założenia teoretyczne programu SPEKTRUM AUTYZMU PRO

15.04.2024

Specjalne potrzeby edukacyjne
Podziel się

Program SPEKTRUM AUTYZMU PRO w swoich założeniach i budowaniu koncepcji odzwierciedla elementy triady autystycznej, co wyraża się w strukturze programu.

W najnowszej klasyfikacji DSM-V zmieniono terminologię i sposób opisywania diagnozy – jednostki:

– zaburzenia autystyczne, zespół Aspergera i PDD-NOS (całościowe zaburzenie rozwoju niezdiagnozowane inaczej) opisano jako spektrum zaburzeń autystycznych (ASD, ang. Autism Spectrum Disorder), (Gałecki i in., 2018).

We wcześniejszej klasyfikacji DSM-IV i ICD-10 za podstawę diagnozowania osób ze spektrum autyzmu przyjęto tzw. triadę autystyczną opisaną przez dr Lornę Wing (Suchowierska i in., 2014).

Prezentuje się ona następująco:

  1. Nieprawidłowości w rozwoju społecznym, zwłaszcza w zdolności uczestniczenia w naprzemiennych interakcjach społecznych.
  2. Deficyty i dysfunkcje w komunikacji – zarówno werbalnej, jak i niewerbalnej.
  3. Obecność sztywnych wzorców zachowania, aktywności i zainteresowań.

Program SPEKTRUM AUTYZMU PRO w swoich założeniach i budowaniu koncepcji odzwierciedla elementy triady autystycznej, co wyraża się w strukturze programu. Autorki planując tematykę ćwiczeń multimedialnych, skupiły się przede wszystkim na dwóch elementach opisanej wyżej triady autystycznej – interakcjach społecznych i komunikacji. Jeden z rozdziałów dotyczy umiejętności rozpoznawania i nazywania emocji, ponieważ ich prawidłowy rozwój niezbędny jest do rozumienia interakcji społecznych i komunikacyjnych.

Trzeci element triady autystycznej, czyli sztywne wzorce zachowań i aktywności, realizowany jest m.in. poprzez strukturę i budowę programu oraz możliwość dokonywania zmian w funkcjonalności (WCAG) przez zastosowanie indywidualnych dostosowań na każdym etapie pracy z ćwiczeniem.

Dzięki temu program za każdym razem może inaczej prezentować się użytkownikowi.

Dziecko nie przyzwyczai się więc do sztywnej formy. Program generuje zmiany i nauczyciel może wykorzystać to do pracy nad uelastycznieniem postawy dziecka – zwiększaniem jego tolerancji na różnorodność. Dodatkowo za każdym razem uczeń może identyfikować się z inną postacią przewodnią, a losowość odpowiedzi pozwala na powolną akceptację zmian.

Wyniki i skuteczność programu SPEKTRUM AUTYZMU PRO



SPEKTRUM AUTYZMU PRO to program multimedialny obudowany tradycyjnymi pomocami (przewodnik metodyczny, scenariusze zajęć wraz z kartami pracy i kartami emocji). Został stworzony do indywidualnej pracy z terapeutą lub do pracy w małej grupie. Scenariusze zajęć zawierają wskazówki, jak zaplanować i skutecznie poprowadzić zajęcia w małej grupie.

Program multimedialny SPEKTRUM AUTYZMU PRO ma deklarację zgodności wyrobu medycznego, a to oznacza, że przeszedł proces walidacji, aby uzyskać pozytywną ocenę kliniczną. Program walidowany był w różnych placówkach w następujących obszarach:

  • skuteczność
  • niezawodność
  • różnorodność ćwiczeń
  • WCAG
  • grafika
  • monitorowanie i dokumentowanie postępów
  • obudowa metodyczna
  • zawartość merytoryczna.

Uzyskał pozytywną ocenę.

Walidacja trwała 3 miesiące. Terapia dziecka ze spektrum autyzmu to proces długofalowy i dlatego na ostateczne wyniki skuteczności musimy poczekać.

Po roku proces walidacji zostanie powtórzony, wówczas będziemy mogli mówić o długofalowej ocenie skuteczności programu.

W opinii użytkowników program jest intuicyjny, przejrzysty, łatwy w obsłudze, rzeczywiście pozwala na indywidualizację, ma szereg udogodnień (m.in. powiększanie ilustracji, zoom na tablecie). Pozwala zaplanować pracę terapeutyczną z dzieckiem na cały rok.

SPEKTRUM AUTYZMU PRO to program wspomagający terapię niezależnie od stosowanych metod – dyrektywnych i niedyrektywnych – opiera się na diagnozowanej triadzie autystycznej w obszarze zachowań społecznych, komunikacji i stereotypii.

Literatura

Więcej informacji można znaleźć w Przewodniku metodycznym, który powstał m.in. na podstawie poniższej literatury:

  1. Attwood, T. (2013). Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
  2. Bąbel, P., Ostaszewski, P., Suchowierska-Stephany, M. (2016). Analiza zachowania. Vademecum. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  3. Frith, U. (2008). Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  4. Gałecki, P. i in. [red.], (2018). Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych DSM-5. Wrocław: Edra Urban & Partner.
  5. Goldstein, S., Naglieri, J., Ozonoff S. [red.], (2017). Diagnoza zaburzeń ze spektrum autyzmu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  6. Howlin, P., Baron-Cohen, S., Hadwin, J. (2010). Jak uczyć dzieci z autyzmem czytania umysłu. Praktyczny poradnik dla nauczycieli i rodziców. Kraków: Wydawnictwo JAK.
  7. Pisula, E. (2015). Autyzm. Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  8. Pisula, E. (2005). Małe dziecko z autyzmem – diagnoza i terapia. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  9. Suchowierska, M., Ostaszewski, P., Bąbel, P. (2014). Terapia behawioralna dzieci z autyzmem. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Specjalne potrzeby edukacyjne
Podziel się