Nauka zdalna, podobnie jak praca z domu, nie każdemu pasuje. Dość dobrze radzą sobie z nią introwertycy i osoby wysokowrażliwe, ale już towarzyskim ekstrawertykom może być trudno. Jedni i drudzy muszą nauczyć się zarządzania czasem, ustalania priorytetów, planowania i innych kompetencji osobistych.

Uczenie się – czegokolwiek – to długotrwały proces, w którym najpierw popełnia się błędy, żeby z czasem osiągnąć wprawę. A nawet wtedy, gdy już zdobędzie się nowe umiejętności, to nadal czasem zdarzają się porażki. Oznacza to więc, że młody człowiek, który uczy się samodyscypliny i zarządzania sobą, nieraz zaliczy wpadkę: zapomni o czymś, przegapi, nie dopilnuje, zwątpi w siebie, poczuje się zagubiony. Bardzo ważne jest to, co wtedy słyszy od rodziców. Czy słowa krytyki, pobłażania i kpiny (które zranią i zapadną w pamięć na długo)? Czy spokojne stwierdzenie: „Aha, nie oddałaś pracy o „Trenach” Kochanowskiego. Z czym się to wiąże? Możesz to jeszcze jakoś naprawić?”. Albo: „Nie zrozumiałeś dzisiejszej lekcji o równaniach z dwiema niewiadomymi. Ale możesz poszukać informacji na ten temat, nauczyć się i jeszcze sprawdzić, czy dobrze rozumiesz”.

W czasach przymusowej edukacji domowej, nauczyciele i rodzice powinni wspierać uczniów i motywować do regularnej pracy, trochę jak trenerzy umiejętności społecznych. Nie każdy jednak ma potrzebną wiedzę. Oto dziewięć podpowiedzi, jak rozmawiać z nastolatkiem, któremu trudno jest wyrobić nawyki potrzebne do nauki domowej i kilka przykładów materiałów edukacyjnych z serwisu dlaucznia.pl.

CO KAŻDY RODZIC MOŻE PODPOWIEDZIEĆ NASTOLATKOWI?

1. Określ swój cel
   
   Spisz na kartce, jakie masz cele na koniec tego roku szkolnego. Na czym ci najbardziej zależy? Czego chcesz się nauczyć, jakie osiągnąć wyniki? Jakie oceny przewidujesz u siebie w tym roku? Czy chcesz je poprawić?
   
   Pomyśl także o swoich bardziej odległych celach. Jeśli np. jesteś w I klasie szkoły średniej, matura może ci się wydawać jeszcze odległa. Ale przecież właśnie pracujesz na to, by dobrze się do niej przygotować. A dobrze zdana matura to szansa na wymarzone studia, wejście w ciekawe środowisko i rozwój zawodowy.
   
   
2. Rozplanuj zadania
   
   Weź kalendarz, notes, coś do pisania. Sprawdź, ile masz czasu do wystawienia ocen końcowych w tym roku. Przypomnij sobie lub poszukaj w notatkach, jakie czekają cię sprawdziany, ile masz prac do oddania, jakich ocen ci brakuje. Rozpisz sobie grafik zadań na następne tygodnie, ustal z nauczycielami, czy możesz podejść do popraw albo w inny sposób zapracować na lepsze stopnie.
   
   Na co dzień, gdy kończysz zdalne lekcje, notuj, co masz do zrobienia w ciągu następnych dni. Możesz stworzyć własny planner, gdzie będziesz zapisywać prace domowe, informacje o tekstach z podręcznika do przeczytania, sprawy do ustalenia z kolegami z klasy albo pytania do nauczyciela.
   
   
3. Pomóż pamięci
   
   Część przedmiotów, głównie te humanistyczne i przyrodnicze, wymagają pamięciowego opanowania materiału. Będzie ci łatwiej, jeśli zastosujesz różne techniki wspierające uczenia się. Mózg szczególnie dobrze zapamiętuje wiadomości, które są zbudowane jak historie o ludziach, np. takich, którzy czegoś dokonali, którzy mieli szczególne przygody, których możemy sobie wyobrazić. Kiedy uczysz się o sztuce renesansu, spróbuj poznać go poprzez informacje o jego wybitnych artystach. Czytając o litosferze, trzęsieniach ziemi i wybuchach wulkanów, sięgaj do dodatkowych źródeł, takich jak te zgromadzone na platformie dlaucznia.pl, gdzie możesz np. zobaczyć realistyczny zapis wybuchu Wezuwiusza i zagłady Pompejów.
   
   We wszystkich dziedzinach nauki szukaj ciekawostek i wiadomości, które pozwolą ci inaczej spojrzeć na otaczający świat.     
   
   Kiedy uczysz się czegoś, opowiadaj o tym. Możesz mówić do siebie, opowiadać komuś z domowników, zadzwonić do kolegi czy koleżanki, zrobić wykład dziadkom przez wideoczat. Rób notatki – odręcznym pismem, we własnym stylu, wykonując własną mapę skojarzeń (najlepiej z rysunkami i kolorowymi oznaczeniami). Mózg pracuje lepiej, gdy w proces uczenia zaangażowane jest ciało, dlatego chodź, skacz, pisz, rysuj, śpiewaj – wszystko to w ramach powtarzania materiału.
   
   
4. Zrozum i ćwicz
   
   W przedmiotach ścisłych podstawa to zrozumienie praw i teorii. Matematyki nie da się nauczyć na pamięć, trzeba ją zrozumieć. Korzystaj więc ze sprawdzonych źródeł, by dogłębnie zrozumieć omawiane na lekcjach zagadnienia. Potem zaś ćwicz, ćwicz i jeszcze raz ćwicz. Rób zadania, aż poczujesz, że korzystanie ze wzorów i reguł weszło ci w nawyk.
   
   
5. Sprawdzaj swoją wiedzę
   
   Nie wystarczy przeczytać zadany fragment materiału. Warto jeszcze odtworzyć wiadomości, odpowiedzieć na pytania, rozwiązać quiz, użyć dobrze opracowanych fiszek z danego tematu. Jeśli uczysz się języka obcego, staraj się jak najczęściej ćwiczyć i sprawdzać swoją znajomość konstrukcji gramatycznych i słownictwa. Oglądaj filmy i programy w oryginalnej wersji językowej (co najwyżej z polskimi napisami), czytaj obcojęzyczne teksty, memy, próbuj zrozumieć żarty słowne.
   
   
6. Nie rozpraszaj uwagi
   
   Choćby ci się wydawało, że potrafisz się skupić na nauce, gdy w tle leci ulubiony podcast, staraj się ograniczać ilość bodźców i robić tylko to, co masz do zrobienia. Nie zaglądaj w tym czasie do mediów społecznościowych, nie czatuj ze znajomymi. Badania pokazują, że mózg potrzebuje dużo czasu (ok. 20 minut), by powrócić do tematu, od którego „na chwilę” się oderwał, a zajmowanie się na raz kilkoma sprawami znacznie utrudnia wydajną pracę. Inna sprawa, że wiele osób ma problem z wytrzymaniem w ciszy – pojawia się pokusa włączenia jakiegoś „zagłuszacza”, by zmniejszyć niepokój. Warto o tym wiedzieć i to kontrolować. Trzeba też pamiętać, że na taki problem jest lekarstwo – kilka minut aktywności fizycznej przed pracą lub nauką znacznie poprawia naszą gotować do skupienia nad zadaniem. 
   
   
7. Rób przerwy
   
   Planuj naukę i przerwy między jej etapami. Wstań, poruszaj się, wypij szklankę wody (regularne nawadnianie organizmu wspiera pracę mózgu!), przewietrz pokój, rozluźnij mięśnie. Wyznaczaj sobie także limit godzin na pracę i potem odpocznij, oderwij myśli od nauki. Koniecznie wysypiaj się! Nie zarywaj nocy grają w gry czy oglądając do późna seriale.
   
   
8. Rozmawiaj ze znajomymi
   
   Nie możesz wychodzić i spotykać się w realu, ale umawiaj się ze znajomymi na rozmowy online czy przez telefon. Właśnie rozmowy, a nie pisanie wiadomości. Możecie gadać, grać w coś, oglądać razem film, ale mówcie do siebie, żartujcie, opowiadajcie o zwykłych sprawach. Szkoła to przecież nie tylko nauka, ale także przerwy, wycieczki, relacje z innymi ludźmi. Kontakt ze znajomymi cię wzmacnia.
   
   
9. Proś o pomoc
   
   Jeśli coś jest dla ciebie trudne, mów o tym. Pytaj nauczycieli, proś o wyjaśnienia, a jeśli masz problem z uzyskaniem wsparcia, zapytaj wychowawcę, co robić. Możesz także liczyć na szkolnego pedagoga lub psychologa – obowiązuje go poufność, możesz z nim szczerze porozmawiać, jeśli coś cię trapi. Mów rodzicom, jeśli trudno ci się odnaleźć w nowej sytuacji, jeśli nie możesz spać, nie masz na nic siły, czujesz niepokój, smutek.
   
   Mów także, jeśli coś jest dla ciebie trudne z powodów technicznych. Obecnie większość rodzin ma problemy związane z tym, jak podzielić się domowymi sprzętami elektronicznymi z dostępem do internetu, wiele osób nie ma zupełnie warunków do pracy. I to nie tylko polski problem. Podobne trudności mają uczniowie z wielu krajów, w tym USA. Choć nam się wydaje, że Amerykanów stać na wszystko, na nowojorskim Bronksie ponad połowa uczniów nie ma dostępu do komputera lub internetu, podobnie jak miliony amerykańskich uczniów z innych obszarów kraju*.
   
   Jeśli nie nadążasz z nauką, bo twój komputer źle działa, nie ma dość pamięci, by zainstalować potrzebne aplikacje itp., napisz do wychowawcy. Może uda się znaleźć rozwiązanie tej sytuacji.

*za: Time Magazine, 4/6/2020, The Online Learning Divide, by Katie Reilly

Joanna Szulc, dziennikarka z wykształceniem socjologicznym i psychologicznym, specjalizuje się w tematach związanych z rodzicielstwem, edukacją, rozwojem dzieci i młodzieży. Ekspertka platformy z interaktywnymi materiałami edukacyjnymi dla uczniów szkół ponadpodstawowych www.dlaucznia.pl oraz serwisu Szkoła średnia bez tajemnic z poradami dla kandydatów i uczniów szkół średnich oraz ich rodziców. Mama dwóch nastolatek.