Choć cyfrowe narzędzia i sztuczna inteligencja są dla maturzystów naturalnym środowiskiem uczenia się (korzysta z nich aż 62% uczniów), to fundamentem przygotowań nadal pozostają tradycyjne formy nauki, jak vademecum, czy zbiory zadań. Obowiązkowe lekcje szkolne (71%) oraz samodzielna nauka z podręczników i notatek (70%) to wciąż najważniejsze filary procesu edukacji.

 

Repetytoria, arkusze czy karty pracy są postrzegane jako niezbędnik, gwarantujący spójność z wymaganiami egzaminacyjnymi i dający maturzystom poczucie bezpieczeństwa. To właśnie ich aktualność, przejrzystość i zgodność z programem sprawiają, że wciąż są podstawowym wyborem, a narzędzia cyfrowe pełnią rolę uzupełniającą.

 

- Widzimy rosnącą potrzebę autonomii wśród młodych ludzi, którzy nie czekają już na to, co da im system - są bardzo samodzielni i świadomi - sami szukają materiałów edukacyjnych, źródeł wiedzy, kursów. To sygnał dla edukacji i rynku pracy, że młode pokolenie wymaga innego podejścia - komentuje Radosław Paczosa, Dyrektor Strategii, Badań i Analiz w Nowej Erze.

 

Zmienia się także hierarchia wartości i motywacji. Aż 74% badanych wskazuje zarabianie pieniędzy jako swój główny cel życiowy, niemal równie ważny jest komfort psychiczny (73%). Młodzi rzadziej kierują się oczekiwaniami rodziców czy nauczycieli – wybierają własne metody, tempo i źródła nauki.

 

- Młode pokolenie coraz rzadziej szuka aprobaty innych – zamiast tego kieruje się swoimi priorytetami. Ważne są dla nich sprawczość, równowaga, elastyczność, a także poczucie bezpieczeństwa. Dlatego realizacja własnych celów i komfort psychiczny stają się ważniejsze niż presja otoczenia - dodaje Radosław Paczosa.

 

Problemy z koncentracją są jednym z największych wyzwań stojących przed maturzystami w czasie przygotowań do egzaminów. W tym kontekście kluczowy jest wybór miejsca nauki.  Aż 57% maturzystów przyznaje, że ma problem z utrzymaniem skupienia. Choć dominującą strategią jest nauka w samotności – najczęściej w swoim pokoju – wielu uczniów relacjonuje postępy online i korzysta z motywacyjnego wsparcia znajomych. Część wybiera naukę poza domem, np. w bibliotekach czy kawiarniach. Dla utrzymania motywacji, maturzyści korzystają z technik i rytuałów, np. estetyzują miejsce nauki czy tworzą atrakcyjne notatki. Coraz chętniej sięgają też po „dopaminowe” treści – dynamiczne, kolorowe i angażujące.

 

Badanie wyróżnia trzy główne grupy maturzystów. 33% to uczniowie preferujący tryb szkolny – ufają nauczycielom i tradycyjnym materiałom, zaczynają naukę najwcześniej i walczą o wysokie wyniki, choć mierzą się ze stresem. 50% to uczniowie stawiający na samorozwój – elastyczni indywidualiści, dla których matura to tylko jeden z wielu kroków w rozwoju osobistym. Z kolei 17% to uczniowie niezaangażowani – odkładają przygotowania na ostatnią chwilę i szukają „skrótów” do zdania egzaminu.

 

Pomimo różnic, wszystkich łączy jedno – podręczniki, repetytoria i arkusze wciąż pozostają kluczowym źródłem nauki. Jednocześnie maturzyści chętnie sięgają po nowe narzędzia wspierające ich w budowaniu ich własnych, spersonalizowanych systemów nauki.  

 

- Wnioski z badania jasno pokazują, że przed edukacją stoi dziś wyzwanie realnego dostosowania się do potrzeb młodych ludzi. Pokolenie Z to uczniowie świadomi, samodzielni
i selektywni - budują własne strategie uczenia się, łącząc różne źródła wiedzy, często poza systemem szkolnym. Ich potrzeby wykraczają poza ramy tradycyjnych lekcji – wymagają elastyczności, autentycznego wsparcia i nowoczesnych, praktycznych narzędzi. Młodzi ludzie oczekują, że wszyscy uczestnicy systemu edukacji  wesprą ich w rozwoju, a nie tylko przygotują do egzaminów. - podsumowuje Andrzej J. Kozłowski, Prezes Zarządu Nowej Ery.

 

O badaniu:

Raport „Niepokorni z wyboru 2025” powstał dzięki współpracy ekspertów Nowej Ery i grupy badawczej ARC Rynek i Opinia. Składał się z dwóch części: eksploracyjnego badania jakościowego oraz badania ilościowego CAWI (ankieta online). W ankiecie wzięło udział 500 uczniów liceów i techników z całej Polski (z wyłączeniem szkół dla dorosłych). Kolejnych 55 uczniów wzięło udział w pogłębionych wywiadach indywidualnych. Analiza koncentrowała się na czterech obszarach: podejście do nauki, organizacja nauki, materiały edukacyjne, oraz typy maturzystów.


Zapraszamy do śledzenia Wydawnictwa Nowa Era na Facebooku i Instagramie. A także profili NOWA Teraz matura na Instagramie i NOWA Teraz matura na TikToku.