Liceum ogólnokształcące

1 września 2019 r. zaczną funkcjonować 4-letnie licea ogólnokształcące, które docelowo zastąpią dzisiejsze licea 3-letnie. W roku szkolnym 2020/2021 nie będzie już rekrutacji do pierwszych klas 3-letniego liceum ogólnokształcącego, tym samym rozpocznie się stopniowe wygaszanie tego typu szkoły. Ostatni absolwenci gimnazjum będą się uczyli w oddziałach 3-letniego liceum ogólnokształcącego do czasu ukończenia cyklu kształcenia, czyli do 31 sierpnia 2022 r.

Technikum

1 września 2019 r. zaczną funkcjonować 5-letnie technika, które docelowo zastąpią dzisiejsze technika 4-letnie. Do roku szkolnego 2019/2020 dla absolwentów gimnazjum będzie jeszcze prowadzona rekrutacja do 4-letniego technikum, natomiast w roku 2020/2021 już się ona nie odbędzie, a tym samym rozpocznie się wygaszanie 4-letniego technikum. Jednocześnie od roku szkolnego 2019/2020 do 5-letniego technikum będą przyjmowani absolwenci 8-letniej szkoły podstawowej.

Zakresy podstawowe, rozszerzone, profilowanie klas

Dzisiejsze zakresy podstawowe, z wyjątkiem języka polskiego i matematyki, są programowym dokończeniem gimnazjum. Realizują je wszyscy uczniowie w pierwszych klasach liceów i techników podczas jednej godziny tygodniowo (jedynie historię – na dwóch godzinach). Dopiero w klasach drugich wprowadza się przedmioty w zakresie rozszerzonym (minimum osiem godzin każdy), które są pełnym kursem danego przedmiotu.

W wyniku reformy większość przedmiotów (podobnie jak odbywa się to obecnie) będzie nauczana w dwóch zakresach: podstawowym lub rozszerzonym. Jednak zakresy podstawowy i rozszerzony z danego przedmiotu będą realizowane już od pierwszego roku nauki na oddzielnych kursach różniących się stopniem szczegółowości omawianych treści – stosownie do profilu klasy. W liceach ogólnokształcących uczniowie klas I–IV będą realizować w zakresie rozszerzonym dwa lub trzy przedmioty, a w technikach w klasach I–V – dwa przedmioty. Edukacja dla bezpieczeństwa, podstawy przedsiębiorczości oraz jeden przedmiot do wyboru: plastyka, muzyka lub filozofia będą obowiązywały tylko w zakresie podstawowym.

Schemat 1. Zmiany w systemie szkolnictwa, z uwzględnieniem różnić w trybie nauczania w zakresach podstawowym i rozszerzonym,
na przykładzie przedmiotów takich jak: geografia, biologia, fizyka, chemia.

Schemat 2. Przykładowy rozkład godzin (geografia, biologia, fizyka, chemia) w liceach ogólnokształcących
w poszczególnych zakresach przed reformą i po reformie.

Zgodnie z założeniami reformy wprowadzanie zmian w systemie oświaty rozpoczęło się 1 września 2017 r., a zakończy się w roku szkolnym 2022/2023. Od 1 września 2019 r. nowe podstawy programowe będą obowiązywać w klasach pierwszych szkół ponadpodstawowych (licea, technika, szkoły branżowe). W następnych latach zmiany obejmą kolejne roczniki uczniów.

Obecnie absolwenci mają obowiązek przystąpienia do egzaminu maturalnego z co najmniej jednego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym, nie wyznaczono jednak progu jego zdawalności. Po wprowadzeniu zmian świadectwo dojrzałości otrzyma absolwent, który przystąpił do egzaminu maturalnego z przedmiotów obowiązkowych (język polski, matematyka, język obcy) oraz z wybranego przedmiotu dodatkowego i z każdego z nich (zarówno w części ustnej, jak i w części pisemnej) otrzymał co najmniej 30% możliwych do uzyskania punktów. Egzaminy maturalne na nowych zasadach zostaną przeprowadzone:

• ‌dla absolwentów liceum ogólnokształcącego – w roku szkolnym 2022/2023,
• dla absolwentów technikum – w roku szkolnym 2023/2024,
• ‌dla absolwentów szkoły branżowej II stopnia, którzy ukończyli szkołę branżową I stopnia jako absolwenci 8-letniej szkoły podstawowej – w roku szkolnym 2023/2024.

Struktura szkolnictwa do 2017 r.

• ‌6-letnia szkoła podstawowa
• 3-letnie gimnazjum
• ‌3-letnie liceum ogólnokształcące
• ‌4-letnie technikum
• 3-letnia zasadnicza szkoła zawodowa
• szkoła policealna

Nowa docelowa struktura szkolnictwa

• 8-letnia szkoła podstawowa
• ‌4-letnie liceum ogólnokształcące
• ‌5-letnie technikum
• 3-letnia szkoła branżowa I stopnia
• 2-letnia szkoła branżowa II stopnia
• 3-letnia szkoła specjalna przysposabiająca do pracy
• Maksymalnie 2,5-letnia szkoła policealna

Dotychczasowe ramowe plany nauczania określały minimalny wymiar godzin na realizację poszczególnych przedmiotów na danym etapie edukacyjnym. Nie wyznaczały konkretnej liczby godzin w kolejnych klasach. Siatki godzin były zatem ruchome.

W nowych ramowych planach nauczania dla zakresu podstawowego została przypisana konkretna liczba godzin do danej klasy. Natomiast na realizację przedmiotów w zakresach rozszerzonych podano jedynie minimalną liczbę (sumę) godzin dla całego cyklu nauczania, którą dyrektor szkoły może podzielić na klasy według uznania.

Obowiązujące od 2019 r. ramowe plany nauczania określają tygodniową liczbę godzin zajęć obowiązkowych:

a) Liceum ogólnokształcące

Tabela 2. Ramowy plan nauczania dla liceum ogólnokształcącego, w tym liceum ogólnokształcącego specjalnego dla uczniów w normie intelektualnej: niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym

1) Dodatkowe godziny na nauczanie języka obcego nowożytnego, będącego drugim językiem nauczania w liceum ogólnokształcącym dwujęzycznym
lub oddziale dwujęzycznym w liceum ogólnokształcącym.
2) Dyrektor liceum ogólnokształcącego ustala, który spośród przedmiotów: filozofia, plastyka i muzyka, będzie realizowany w klasie I.

Uwagi:

Na przedmioty w zakresie rozszerzonym (dodatkowo, a więc poza wymiarem godzin określonym dla przedmiotów w zakresie podstawowym), wymienione w podstawie programowej kształcenia ogólnego w 4-letnim okresie nauczania, należy przeznaczyć:

• na język polski, wiedzę o społeczeństwie, historię muzyki, historię sztuki, język łaciński i kulturę antyczną oraz filozofię – po osiem godzin tygodniowo;
• na język obcy nowożytny, historię, geografię, biologię, chemię, fizykę, matematykę oraz informatykę – po sześć godzin tygodniowo.

Dyrektor liceum ogólnokształcącego, po zasięgnięciu opinii rady liceum (lub opinii rady pedagogicznej, rady rodziców i samorządu uczniowskiego – jeżeli rada liceum nie została powołana) oraz po uwzględnieniu zainteresowań uczniów, możliwości organizacyjnych, kadrowych i finansowych liceum, ustala przedmioty realizowane w zakresie rozszerzonym, spośród których uczeń wybiera dwa albo trzy.

b) Technikum

Tabela 3. Ramowy plan nauczania dla technikum, w tym technikum specjalnego dla uczniów w normie intelektualnej: niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym

1) Dyrektor technikum ustala tygodniowy wymiar poszczególnych obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zachowaniem wymiaru godzin określonego na realizację obowiązkowych zajęć edukacyjnych w klasie V. 

2) Dodatkowe godziny na nauczanie języka obcego nowożytnego będącego drugim językiem nauczania w technikum dwujęzycznym lub oddziale dwujęzycznym w technikum.  

3) Dyrektor technikum ustala jeden przedmiot spośród przedmiotów: filozofia, plastyka, muzyka oraz język łaciński i kultura antyczna, który będzie realizowany w klasie I.

4) Dyrektor technikum ustala liczbę godzin w klasach, w których będzie realizowany przedmiot, z zachowaniem tygodniowego wymiaru godzin na przedmioty w zakresie podstawowym i zajęcia z wychowawcą określonego dla poszczególnych klas. Przedmiot jest realizowany w wymiarze 4 godzin w pięcioletnim okresie nauczania. Przedmiot może być realizowany w klasie I, II, III lub IV.  

5) Podziału godzin przeznaczonych na obowiązkowe zajęcia edukacyjne z zakresu kształcenia zawodowego dokonuje dyrektor technikum, z tym że wymiar godzin przeznaczonych na zajęcia organizowane w formie zajęć praktycznych nie może być niższy niż 50 % godzin przewidzianych na kształcenie zawodowe.  

Uwagi:

Na przedmioty w zakresie rozszerzonym (dodatkowo, a więc poza wymiarem godzin określonym dla przedmiotów w zakresie podstawowym), wymienione w podstawie programowej kształcenia ogólnego w 5-letnim okresie nauczania, należy przeznaczyć:

• na język polski, wiedzę o społeczeństwie, historię muzyki, historię sztuki, język łaciński i kulturę antyczną oraz filozofię – po osiem godzin tygodniowo,
• na język obcy nowożytny, historię, geografię, biologię, chemię, fizykę, matematykę oraz informatykę – po sześć godzin tygodniowo.

Dyrektor technikum po zasięgnięciu opinii rady technikum (lub opinii rady pedagogicznej, rady rodziców i samorządu uczniowskiego – jeżeli rada technikum nie została powołana) oraz po uwzględnieniu zawodu, w którym kształci technikum, zainteresowań uczniów, a także możliwości organizacyjnych, kadrowych i finansowych technikum, ustala przedmioty realizowane w zakresie rozszerzonym, spośród których uczeń wybiera dwa.